ÖZGEÇMİŞ HAZIRLAMA REHBERİ
ÖZGEÇMİŞ HAZIRLAMA REHBERİ
Özgeçmiş, bireyin çalışma yaşamı ile ilgili bilgilerini, bireye özgü belirli değerlerini düzenli bir şekilde işverene sunduğu araçtır. Başka bir ifadeyle; bir işe girebilmeniz için, o işe uygun özelliklerinizi ve başarılarınızı özetleyen bir sunuştur.
Özgeçmiş, bireyin çalışma yaşamı ile ilgili bilgilerini, bireye özgü belirli değerlerini düzenli bir şekilde işverene sunduğu araçtır. Başka bir ifadeyle; bir işe girebilmeniz için, o işe uygun özelliklerinizi ve başarılarınızı özetleyen bir sunuştur.
Özgeçmiş hazırlama, iş arama sürecinin en önemli aşama¬larından biridir. İş görüşmesine çağrılmak, büyük ölçüde et¬kili bir özgeçmiş yazmaya bağlıdır. Bununla birlikte kesin ve değişmez tek bir özgeçmiş formatı yoktur. Çünkü her bireyin sahip olduğu özellikler farklıdır. Bu nedenle özgeçmişiniz “size özel” olmalıdır.
Özgeçmiş hazırlamanın temel felsefesi ve dikkat edilmesi gereken noktalar:
• ÖZGEÇMİŞİN NİTELİĞİ VE AMAÇLARI
• Özgeçmiş, sizi işverene tanıtan ilk araçtır. Görüşme aşama¬sında kendinizi daha fazla tanıtma olanağı bulabilirsiniz, ancak bunun için önce görüşmeye davet edilmeniz gerekir. Görüş¬meye davet edilme ise, gönderdiğiniz özgeçmişin ilk elemeden geçmesi sonucu gerçekleşir. Bu nedenle özelliklerinizi özgeç¬mişinize etkili bir şekilde yansıtmak durumundasınız.
• Özgeçmi¬şinizde yanlış ve abartılı bilgilere hiç yer vermemelisiniz. Görüşme aşamasında veya daha sonra doğru olmayan bilgi¬lerin ortaya çıkmasının sizi çok zor durumda bırakabilir.
• Etkili özgeçmiş yazmak, başvurduğunuz pozisyon için uygun olduğunuz konusunda işvereni ikna etmek demektir. Bunun için önce kendinizin o pozisyon için ne kadar uygun olduğunuzu değerlendirmeniz gerekir. Eğer kendiniz o pozisyon için yeterli olduğunuza inanmıyorsanız, işvereni de ikna edemezsiniz. İlana başvururken belirtilen koşulları sağlayıp sağlamadığınızı göz önünde bulundurmalısınız.
• Özgeçmiş yaptığınız her şeyi anlatacağınız bir yazı değildir. Özgeçmişin amacı kendinizi işverene sunmaktır, işverene eski tecrübenizi ve onun şirketine neler katabileceğinizi göstermelidir. Öyle sunmalı ki, işveren sizinle görüşme yapmayı istesin.
• Özgeçmiş yazmanın değişmez formülleri yoktur. Özgeçmiş sizi yansıtır. İçerik ve biçim olarak tamamıyla sizin ürününüzdür. Önemli olan birtakım temel prensipleri anlamak ve yaratıcılığınızı da kullanarak hazırlayacağınız özgeçmiş yazı¬nızda bu temel prensiplerden yararlanmaktır. Önemli olan sizin beğendiğiniz işyerinin özgeçmişinizi beğenmesi ve sizi görüşmeye çağırmasıdır.
• Değerlerinizi analiz etmek etkili özgeçmiş yazımında önemli aşamalardan biridir. Ne tür bir işin size uygun olduğuna ve özgeçmişinizin nasıl olaca¬ğına bu yolla karar verebilirsiniz. Yöntemlerden biri, güçlü olduğunuz noktaları (eğitim, iş tecrübesi, yetenekler, hobiler, ilgi alanları) maddeler halinde sıralamak, daha sonra da yapmak istediğiniz tür işleri sıralayarak güçlü olduğunuz nokta¬lara uygun işler seçmektir.
• İdeal ola¬rak, her başvurulan pozisyon için; firma kültürünü, iş tanı¬mını ve iş niteliklerini göz önünde bulundurarak ayrı bir öz¬geçmiş hazırlamanızda yarar vardır. Pratikte her pozisyon için ayrı bir özgeçmiş yazmak ola¬naklı olmayabilir. Ancak en azından birden fazla uzmanlık alanına sahip olan bireyler, her bir uzmanlık alanı ile ilgili niteliklerini ön plana çıkaran farklı özgeçmişler hazırlamalı¬dır. Aynı şekilde farklı pozisyonlar için (pazarlama, insan kaynakları vb.) “tip özgeçmişler” hazırlanabilir.
• İngilizce (yabancı dilde geçerli olan dildir) ve Türkçe olarak iki dilde de özgeçmiş hazırlamanızda fayda vardır. Özellikle İngilizce bilgisi isteyen işyerlerine İngilizce özgeçmişinizi yollamanızda fayda vardır. İngilizcenin gerekli olmadığı yerlerde ise Türkçe olanı yollamanız yeterli olacaktır. İngilizceniz yeterli değilse yabancı dilde bir özgeçmiş hazırlamamayı tercih etmelisiniz, yanlışlarla dolu bir özgeçmiş yazmaktan daha doğru bir karar olacaktır.
• Özgeçmişinizi; ilana başvururken, ilan olmadan iş olanağı bulabileceğiniz firmalara, iş aradığınızı söylediğiniz arkadaşlarınıza, İK firmalarına ve İK internet sitelerine yollayabilirsiniz.
• ÖZGEÇMİŞ ÇEŞİTLERİ
• Zaman Sıralı Özgeçmiş: Bu tür özgeçmişlerde iş deneyimi, eğitim vb. bilgiler, tarih sırası ile sondan başlayarak yazılır. Böylece okuyanın sizin gelişiminizi görmesi mümkün olur. Zaman sıralı yöntemi şu durumlarda tercih edilmelidir:
? Çok fazla iş deneyimine sahip değilseniz bu yöntem yararlı olur. Bütün deneyimleri alt alta yazmak okuyanın kafasını karıştırır.
? İş geçmişinizde zaman aralıkları yoksa bu yöntem ter¬cih edilebilir, çünkü bu tip özgeçmişte boşluklar hemen görül¬ür, hiç boşluk olmaması bir avantajdır.
? Hep aynı tür iş grubunda çalıştıysanız zaman sıralıyı ter¬cih edebilirsiniz, çünkü tüm iş gelişiminiz bir bakışta görülür. İstikrarlı bir iş geçmişiniz olduğu mesajı verilir.
? Son iş deneyimine daha fazla yer ayırmak gerekir. Çünkü en son kazanılan deneyim, yeni işe en kolay aktarılabilecek deneyimdir. Bununla birlikte da¬ha önceki iş deneyimlerinizden başvurduğunuz pozisyonla en çok ilgili olanlarına, diğerlerine nazaran daha fazla yer ayırmanız gerekir.
? İşverenin daha çok tercih ettiği yöntemdir.
• İşlevsel Özgeçmiş: İşlevsel formatta hazırlanmış özgeçmişlerde, tecrübeniz belirli yetenek ya da işlevlere göre gruplandırılır. İşlevsel özgeçmişin özellikleri ve tercih edildiği durumlar:
? İşlevsel özgeçmişlerde o güne kadarki iş deneyimleri, uzmanlık alanlarına göre belirli gruplar (Örneğin, pazarlama, insan kaynakları, halkla ilişkiler vb.) altında toplanarak yazılır. Her gruba yazılanları kendi içinde sondan başlayarak tarih sırasına koymak mümkündür. Çalışılan işyerleri, tüm grupların altında topluca gösterilir. Ancak bu özgeçmişten hangi deneyimin hangi işyerinde kazanıldığı açıkça görülmez.
? Bu tür özgeçmişler, çok uzun iş deneyimi olup, farklı alanlarda deneyim kazanmış kişilerce tercih edilebilir. Çünkü iş deneyimini birbirleri ile ilgili gruplar altında toplamak, değerlendirenin deneyimleri daha kolay algılamasını sağlar.
? Uzun süre çalışmaya ara verenler, ya da çok sık iş değişti¬renler için yararlı olabilir; dikkati tarihlerden çok tecrübelere çeker.
? Sadece başvurulan pozisyon ile ilgili yapılanlara yer verilebilir. Böylece işverene başvurulan pozisyon ile ilgili özelliklerin bilindiği mesajı verilmiş olur, ayrıca ilgisiz deneyim ve eğitimlerle değerlendirenin kafası karıştırılmaz.
? İşveren tarafından pek tercih edilmez.
• ÖZGEÇMİŞ BİÇİMİ
Özgeçmiş sizin aynanızdır. Bu nedenle sadece içeriğe de¬ğil, aynı zamanda biçim ve formatla ilgili tüm detaylara önem vermelisiniz. Biçim ile ilgili dikkat etmeniz gereken noktalar:
• İşverenler iki tür okuma yaparlar. Özgeçmişiniz bu ikisine de uygun olmalıdır. Birinci tür okuma taramadır. Burada eğitim, iş tecrübesi, yabancı dil gibi bilgiler taranır. Özgeçmişiniz tarama sırasında bu bilgileri iyi verebilmelidir. İkinci tür okumada ise daha detaya inilir ve yaptıklarınız, başarılarınız incelenir. Bunla¬rın da dikkati çekmesini sağlamalısınız.
• Özgeçmişi çok uzun yazmak doğru değildir. 1 ya da 2 sayfa yazmak tercih edilmelidir. Çoğu işverenler 1 sayfayı tercih ederler. Birden fazla sayfa kullanıldıysa en önemli bilgileri ilk sayfaya yazmak doğru olur.
• Özgeçmiş bilgisayar ortamında yazmalı, el yazısından kaçınılmalıdır.
• Özgeçmişinizi hazırlarken, okunaklı bir yazı karakteri ve punto seçmelisiniz. Çok büyük puntolar yerinizi daraltacak, çok küçük olanlar ise okumayı güçleştire¬cektir. Özgeçmişlerde genellikle 11-12 punto kullanıl¬maktadır. Özgeçmişlerde çok sayıda karakter kullan¬mak, okuyucunun dikkatini dağıtabilmektedir. En çok Helvetica (12 ve 11 punto), Times (12 punto) ve NewYork (11 ve 10 punto) gibi yazı karakterleri tercih edilir.
• Özgeçmişinizin genel görünümü, kuvvetli bir etki yaratabilme¬lidir. Öncelikle kağıdınız temiz ve lekesiz olmalıdır. Örneğin ka¬ğıdın üzerinde tippex izleri görülmemelidir. Ayrıca yazılar net, sıkıştırılmamış ve okuması kolay olmalı, kesinlikle hiçbir yazım hatası olmamalıdır. Kağıdın bütünü iyi kullanılmalı, konu grup¬lamaları yapılmalı ve başlıklar öne çıkarılmalıdır.
• Eğer başvurduğunuz pozisyon için fi¬ziksel görünümünüz önem taşıyorsa ya da iş duyuru¬sunda fotoğraflı özgeçmiş istenmiş ise, özgeçmişinize fotoğrafınız eklemeniz gerekir. Fakat gerekmediği durumlarda fotoğraf koymayabilirsiniz. Fotoğrafınız; asık-aşırı gülen-doğal olmayan yüz, bezgin ve çökmüş bir ifade, aşırı saç yapımı ve makyaj vb. hataları içeren bir fotoğraf ise, yarardan çok zarar getirir. Eğer fotoğraf koyma¬nız gerekiyorsa da, doğal ifadenizi yansıtan kaliteli bir fotoğrafınızı tercih etmelisiniz.
• ÖZGEÇMİŞ BÖLÜMLERİ
• İletişim Bilgileri: Bu bölümde yazılanlar, özgeçmişinizin en önemli bilgileridir. İnsanlar sizinle bu bilgiler vasıtasıyla ilişki kurarlar. Bu bölü¬me çok önem verilmelidir.
İletişim bilgileri genellikle sayfanın üst ortasına yazılır. İs¬min büyük harflerle ve diğer iletişim bilgilerine nazaran daha büyük karakterlerle yazılması, ilk bakışta göze çarpma¬sını sağlar. İletişim bilgilerinin sola yanaşık yazılması duru¬munda, özgeçmişiniz dosyalanınca okunması güç olabilir.
Telefon numaranızı adresten daha yukarıya yazın. Arayacakları zaman ilk kullanacakları telefon numarasıdır. Belirttiğiniz telefonlar ulaşılabilir telefon¬lar olmalıdır. Mümkünse ev, iş ya da cep telefonunuzu yazın.
Telefon bilginizin altına adresinizi yazabilirsiniz. Adres bilgilerini yazarken "isim, adres, tel." gibi başlıklar atmanıza gerek yoktur.
Size ulaşmalarını sağlayacak bir diğer önemli iletişim bilgisi mail adresidir. E-mail adresinizi verirken adresin yabancı ve anlamsız kelimeler içermemesine dikkat etmelisiniz (Örneğin kurtkedisi@yahoo.com gibi). En uygun mail adresi isim ve soy isminizden oluşan mail adresidir.
• Eğitim: İş deneyiminiz hiç yoksa veya çok az ise özgeçmişinize eğitiminizle devam etmeniz uygun olur. İş deneyimi uzun olan kişilerin, önce iş deneyimlerini belirtmelerinde yarar vardır. Çünkü belirli bir süre sonra deneyim, eğitimin önüne geçmektedir.
Yeni mezunsanız ya da fazla iş tecrübeniz yoksa okul bilgileriniz uzun tutabilir; lise, üniversite ve varsa yüksek lisans ve doktora çalışmalarınızı yazabilirsiniz. İş tecrübeniz çok fazla ise ve üniversite mezunuysanız liseyi yazıp yazmamak size bağlıdır. Özellikli bir durum yoksa ilk ve ortaokulları yazmak doğru değildir.
Okul eğitimlerine aşağıdaki bilgileri verebilirsiniz:
? Mezuniyet yılı (eğitime ara vermemiş ve normal süresinde mezun olmuşsanız giriş yıllarını da yazmanız önerilir)
? Okulun adı ve yeri (okulun adından anlaşılıyor veya bilinen bir okul ise yerini yazmaya gerek yoktur)
? Bölümü
? Mezuniyet derecesi (İyi bir derece ile mezun olmuşsanız)
Eğitim bölümüne; okul eğitimleri, kurslar, seminerler, tez ve proje çalışmaları, burs ya da ödüller yazılabilir. Eğer öğrenciyseniz ya da yeni mezunsanız aldığınız dersler, başvurduğunuz işyerinin ilgisini çekecek ve size avantaj kazandıracak derslerse yazabilirsiniz.
Katıldığınız kurs ve seminerlerde aşağıdaki bilgileri verebilirsiniz:
? Kurs/seminerin konusu
? Kurs/semineri veren kurum veya kuruluşun adı ve yeri
? Kurs/semineri bitirme tarihi
? Kurs/Seminerin süresi
• İş Deneyimi: Eğer yeni mezun değilseniz özgeçmişinizin en önemli bölümüdür. İnsan Kaynakları yöneticileri gelecek performansı anla¬manın en iyi yollarından birinin geçmiş performansı incelemek olduğuna inanırlar. Bu nedenle bu bölümde dikkat edeceği¬niz çok fazla detay vardır.
İş deneyimi yazılırken aşağıdaki bilgilere yer verilir:
? Çalışma tarihleri (ay ve yıl olarak)
? Pozisyonun adı (görev ünvanı)
? Firmanın adı ve yeri (firma adresine gerek yoktur, şehri belirtmek yeterlidir)
? Pozisyondaki başarılar
İlk 3 bilgiyi yazmanız işvereninize iş deneyiminiz hakkında bilgi vermesi açısından önemlidir ve yazılmalıdır. Pozisyon başarıları ise zorunlu değildir. Fakat önceki işinizdeki başarılarınız işverenin en çok ilgisi¬ni çeken ve işe uygunluğunuz yönünde en etkili bölüm olabilir.
İş deneyimlerini yazarken, pozisyonun altına "sorumluluk¬lar", "iş tanımı" gibi bir başlık atıp pozisyonun kapsamındaki görevlerinizi belirtmenize gerek yoktur.
Yeni mezun adaylar, staj ve öğrencilikleri sırasında yap¬tıkları yarı zamanlı (Part-time) işleri bu bölüme yazabilirler. Uzun iş dene¬yimlerine sahip kişilerin ise bu tür çalışmalarını belirtmelerine gerek yoktur. İş deneyimlerinizde kısa süreli ve yarı zamanlı olanlardan başlayarak elemeler yapabilirsiniz. Yani başvurduğunuz yerin gereksinimi olan yete¬nek ve kaliteleri geliştirmenizi sağlamış deneyimlerinizi öncelikli yazabilirsiniz.
İş deneyimlerinizi ters tarih sırası ile yazıyorsanız, en son işinize en fazla yeri ayı¬rın, çünkü işveren en çok son iş deneyiminize ilgi gösterir. Eğer kısa süreli işlerde çalışmış iseniz, bunları ya hiç belirtmeyin ya da süreli olduğunu belirtin.
"İşten ayrılma nedeni" ve "en son alınan ücret" gibi bilgilere yer vermeyin. Bu bilgiler ilk görüşmede verilebilecek bilgilerdendir. Özgeçmişte bu bilgileri vermenin gereği yoktur.
• Yabancı Dil: Özgeçmişinize yabancı dil bilme durumunuzu yazarken, sadece bildiğiniz yabancı dili yazmanız yetmez. O dili ne düzeyde bildiğinizi de göstermeniz gerekir.
Dilinizin derecesini yazarken:
? Yabancı dille eğitim yapan bir kurumdan mezun olduysa¬nız, diliniz için "çok iyi" dediğinizde bunu yeteri kadar desteklemiş olursunuz.
? Bir kursa giderek dil öğrendiyseniz, derecenizi yazdıktan sonra, gittiğiniz kursu, hangi yıllarda gittiğinizi, ne süre ve sıklıkta gittiğinizi yazın.
? Bir gazete ilanına cevap veriyorsanız, eğer durumunuz uyuyorsa ilandaki terminolojiyi kullanın. Yani, ilanda akıcı İngilizce isteniyor ve sizin durumunuz buna uyuyorsa, ay¬nı terimi kullanabilirsiniz.
Dil bilginizin derecesini abartmayın. Eğer bilginizi gerçeğin üzerinde gösterirseniz sözlü ya da yazılı bir sınava tabi tutuldu¬ğunuzda zor durumda kalırsınız.
• Bilgisayar: Yabancı dilde olduğu gibi, bilişim teknolojisine ait tüm konularla ilgili bilgi düzeyinizi ve bu teknolojileri kullanma derecenizi özgeçmişinize yansıtmak zorundasınız. Bu programları tanınmış bir sertifika programı ile öğrenmişseniz programın adını, tarihini ve aldığınız dereceyi belirtmeniz yazdığınız bilgileri destekler.
• Kişisel Bilgiler: Bu bölüme işveren açısından önem taşıyabilecek kişisel bilgileriniz yazılır. Örneğin; doğum tarihi, doğum yeri, me¬deni durum, askerlik durumu, fiziksel özellikler, sağlık duru¬mu vb. Ancak bu bilgilerin hepsini değil, iş duyurusundan veya bir başka şekilde, işveren için önem taşıyabileceğini anladığınız bilgileri yazmanız gerekir.
Fiziksel özellikler, eğer mankenlik ya da özel koruma gibi bir işe başvurmuyorsanız gerekmez.
Çok gerekli olmadıkça medeni halin yazılmasının pek faydası yoktur. Sizin evli, boşanmış, dul gibi terimlerle medeni halinizi tanımlamanız avantajdan çok dezavantaj getirebilir.
Doğum tarihi genellikle yazılabilir, ancak yaşınızı değil do¬ğum tarihinizi yazın.
Kişisel bilgilere özgeçmişte, pozisyon için önem dere¬cesine göre yer verilir. Örneğin güvenlik görevlisi ya da manken aranıyorsa bu bilgileri üste yazabilirsiniz. Diğer durumlarda altta yer alabilir.
• Hobiler / Aktiviteler: İlgilendiğiniz hobi ve aktiviteler as¬lında, kişilik özelliklerinizin ve yaşam felsefenizin yansıma¬larıdır. Özgeçmişinizi inceleyen kişi, boş za¬manlarınızı değerlendirirken uğraştığınız hobi ve aktiviteler¬den, sizin kişilik özellikleriniz hakkında çok önemli ipuçları çıkarabilir.
Eğer başvurduğunuz pozisyonun gerektirdiği yetkin¬likleri ve kişilik özelliklerini doğru yorumlamış ve uğraştığı¬nız hobiler aktivitelerin bu özellikleri destekleyeceğini düşünü¬yorsanız bunları yazmanızda yarar vardır. Aksi durumda hiç yazmamanız önerilir. Böylece özgeçmişi değerlendirenlerin de kafasını karıştırmamış olursunuz.
Hobi ve aktivitelerinizi yazmış olmak için yazmayın. Genellikle "müzik dinlerim, sinemaya giderim, kitap okurum" gibi ifadeler kullanılır. Bu sıradan ifadelerden kaçının. Özgeçmişinize yazdığınız hobi ve aktiviteler, sizi diğer adaylardan ayırt edici nitelikte olmalıdır (Örneğin, "spor yaparım" ile "5 yıl lisanslı olarak voley¬bol oynadım, şu anda da devam ediyorum")
• Üye Olunan Dernek/Kuruluşlar: Bireylerin kar amacı gütmeyen organizasyonlara üyeliğinin özgeçmişte belirtilmesi zorunlu değildir. Bu tür üyelikle¬rin belirtilmesinin bazı yararları olabileceği gibi bazı sakın¬caları da olabilir. Özgeçmişinize yazılan her bilgiden işvere¬ninizin sizin hakkınızda değerlendirme yaparken yararlanabile¬ceğini düşünerek hareket etmelisiniz. Bu yüzden işle doğrudan ilgisi olmayan, işin yapılmasına katkıda bulunmayan veya iş için bulunması gereken niteliklerin sizde bulunduğu konusunda işverene bir fikir vermeyen üyeliklerin özgeçmişte belirtilmemesi önerilir.
Eğer dernek/kuruluşlara üyeliğiniz, başvurduğunuz po¬zisyon için değerlendirilmenizde bir katkı sağlayacaksa, bunu belirtmekte yarar vardır. Örneğin, mesleki kuruluşlara üyelik bu çerçevede değerlendirilebilir. Yine dışa dönük ve güçlü bir iletişimi gerektiren pozisyonlar için, bu tür özellik¬leri ön plana çıkaran üyelikler, bireyin değerlendirilmesinde önem taşıyabilir.
• İş / Kariyer Hedefi: Kariyer hedefini özgeçmişte belirtmenin hem avantajları hem de dezavantajları vardır. Eğer kariyer hedefinizi çok net olarak tanımlamışsanız ve başvurduğunuz pozisyon da bu hedefe uygun ise, kariyer hedefinizi özgeç¬mişte belirtmeniz yarar sağlayabilir. Kuşkusuz tüm özgeçmi¬şinizi de bu hedef doğrultusunda oluşturmanız gerekir(Eğitim, önceki iş deneyimleriniz, hobileriniz vb.). Böy¬lece işverene "ben ne olduğumu ve ne istediğimi biliyorum" mesajını vermiş ve özgeçmişinizi oldukça etkili hale getirmiş olursunuz.
Başvurduğunuz pozisyon, kariyer hedefleriniz ile çok uyum sağlamıyorsa, pozisyona uygun gerçek olmayan kari¬yer hedefleri yazmak yerine özgeçmişinizde bu konuya hiç yer vermemek daha uygun olabilir.
Eğer çok belirlenmiş bir kariyer hedefi yazarsanız, işverene sizi benzer bir alanda ya da tamamen farklı bir alanda değerlendirme fırsatı vermemiş olursunuz. Bu çok önemlidir, çünkü bazen hiç aklınıza gelmeyecek bir pozisyon önerisiyle karşılaşabilirsiniz.
Kalıplaşmış ifadelerden kaçınmalısınız. İşverenin önüne gelen “ Eğitimimi ve yeteneklerimi en iyi şekilde kullanabileceğim… gelecek vaat eden bir pozisyon” gibi sık rastlanan ifadeler özgeçmişinizin etkisini azaltır.
Özelliklerinizin, kariyer hedefinizin ve baş¬vurduğunuz pozisyonun birbirleri ile uyumlu olduğunu dü¬şünüyor ve pozisyona özgü bir özgeçmiş hazırlıyorsanız, ka¬riyer hedefinizi belirtmeniz özgeçmişinize çok güçlü bir etki sağlar. Özellikler, kariyer hedefi ve başvurulan pozisyon arasındaki uyum genellikle zor oluşturulduğu için kariyer hedefinizi özgeçmişinize yazmamanız daha doğru olur. Mutlaka yazmak istiyorsanız ön yazıya yazmanız daha iyidir. Böylelikle her iş yerine göre yazabilir ve esnekliği korumuş olursunuz.
• Referanslar: İşverenler, sizin esas olarak hakkınızda iyi şeyler söyleyecek kişileri referans olarak verdiğinizi bilirler. Yazacağınız bu kişiler hiç adı duyulmamış ve etkili görevlerde olan kişiler değilse yazma¬nın bir faydası yoktur. Ama yazdığınız kişiler iş dünyasında adından çok söz edilen, önde gelen kişilerse onları yazmanın etkisi büyüktür.
Referans olarak belirttiğiniz kişiler, kişilik özelliklerinizi ya da çalışma şeklinizi yakından biliyor olmalıdırlar. Özellikle eski işyerlerinizden verebileceğiniz referanslar bu açıdan etkili olabilir.
Referanslar genellikle firmalarca, işe alımın daha sonraki aşamalarında dikkate alınırlar. Bu yüzden referanslarınız öz¬geçmişinizi etkili hale getirmiyor ise bu aşamada belirtmemeniz önerilir. "Referanslar iste¬nildiğinde verilecektir" gibi bir ifade de kullanmanız gereksizdir.
Referansları yazacaksanız, genelde 3 tane referans yeterli¬dir. Listeye referansların adı, pozisyonunu, adres ve telefonu yazılmalıdır. Ayrıca bu kişileri referans olarak yazmadan önce onaylarını almalısınız.
• Ön Yazı: Ön yazı, sizi işverene tanıtan ve özgeçmiş kadar önemli bir araçtır. Bir sayfa olmalıdır. Ön yazınızın içeriğiyle özgeçmişinizi tamamlar nitelikte olması gerekir. Ön yazıda okuyanın ilgisini azaltmamak için mümkün oldukça konuyu dağıtmamanız gerekir. Ön yazınızın sayfa düzeni aşağıda belirtildiği gibi olmalıdır;
Hitap edilecek kişinin ismi belli ise; Sayın ……….(Ad/Soyad),
Hitap edilecek kişinin ismi belli değil ise; Sayın Yetkili
Birinci Paragraf
* Başvurduğunuz pozisyon ve nereden duyduğunuz.
* İşverene getirebileceğiniz faydaların toplandığı açıklamalar.
* Organizasyon ve başvurduğunuz pozisyonun hangi yönlerinin ilginizi çektiğini belirtin.
Orta Paragraf
* Özgeçmişinizi ve geçmiş tecrübelerinizi anlatın.
* Niteliklerinizi temalarla belgeleyin ve örnek kullanarak bazı önemli noktaları kanıtlayın.
* Paragrafları en önemlileri başta olacak şekilde düzenleyin.
Son Paragraf
* İlişikteki özgeçmişinizden bahsedin.
* Kendiniz hakkında daha fazla bilgi vermek için bir görüşme talebinde bulunun.
* Elektronik Posta (e-mail) adresinizle birlikte telefon numaranızı ve hangi saatlerde ulaşılabileceğinizi bildirin.
* İşverene teşekkür edin.
• ÖZGEÇMİŞİNİZİ YAZARKEN DİKKAT ETMENİZ GEREKEN ÖNEMLİ BİLGİLER
• Özgeçmişinizde olumsuz ifadeler kullanmayın.
• Herkesin kullandığı standart formu değil size uygun bir formu kullanın.
• Farklı özgeçmiş hazırlıyorum diye hiç anlaşılmayan bir form yaratmayın.
• Normal olarak 2 sayfayı geçmeyin, 1 sayfaya sığdırmaya çalışın.
• EI yazısıyla özgeçmiş yollamayın, bilgisayar kullanın.
• Kolayca okunabilen bir yazı karakteri ve punto seçin.
• Puntolarla oynayarak yazıya hareketlilik kazandırın.
• Kalın (bold) harfler kullanarak yazıya hareketlilik kazandırın.
• İşe ve firmaya uygun kağıt seçin.
• Temiz, karalama ve tippex izi olmayan özgeçmişler hazırlayın.
• Özgeçmişinizi ön yazısız yollamayın.
• Özgeçmişiniz, temiz ve düzenli olsun, yazım hatası yapmayın.
• Fotoğraf ya koymayın, ya da iyi bir fotoğrafınızı koyun.
• "Ben" ifadesini genellikle kullanmayın.
• Kelime ve cümle tekrarından kaçının.
• Abartılı şeyler yazmayın.
• İsim, adres, telefon, “resume”, özgeçmiş gibi başlıklar atmayın.
• İsim, adres ve telefonu sola değil ortaya yazın.
• Kağıdın en değerli üst bölümlerini en önemli bilgilerle doldurun.
• Bir özelliği yoksa ilk ve ortaokulunuzu yazmayın.
• İş tecrübeniz az ise eğitiminizi detaylı anlatın.
• İş tecrübenizi yazarken, iş tanımı vermeyin, başarılarınızı yazın.
• Başvurunuza yararı olmayacak en eski işyerlerinizi yazmayın.
• En son işinizi en başa yazın.
• En son işinize en büyük yeri ayırın.
• En önemli sorumluluğunuza en fazla yeri ayırın.
• İşten ayrılma nedeninizi yazmayın.
• Eski işyerlerinizi abartmayın, eleştirmeyin.
• Anlamını bilmediğiniz hiçbir şeyi yazmayın.
• Sıradan hobiler, aktiviteler değil, somut ve sizi güç¬lü kılacak şeyleri yazın.
• Gerçek olmayan hiçbir şey yazmayın.
• Yabancı dil bilginizi somut olarak tanımlayın ve abartmayın.
• Çok kesin sınırları olan bir kariyer hedefiniz yoksa yazmayın.
• Kişisel bilgiler bölümüne gereksiz, fazla özel bilgiler yazmayın.
• "Referanslar istenirse verilecektir" ibaresini kullanmayın.
• Tarih yazmayın ve imza atmayın.
KAYNAKLAR:
Özgeçmiş hazırlama, iş arama sürecinin en önemli aşama¬larından biridir. İş görüşmesine çağrılmak, büyük ölçüde et¬kili bir özgeçmiş yazmaya bağlıdır. Bununla birlikte kesin ve değişmez tek bir özgeçmiş formatı yoktur. Çünkü her bireyin sahip olduğu özellikler farklıdır. Bu nedenle özgeçmişiniz “size özel” olmalıdır.
Özgeçmiş hazırlamanın temel felsefesi ve dikkat edilmesi gereken noktalar:
• ÖZGEÇMİŞİN NİTELİĞİ VE AMAÇLARI
• Özgeçmiş, sizi işverene tanıtan ilk araçtır. Görüşme aşama¬sında kendinizi daha fazla tanıtma olanağı bulabilirsiniz, ancak bunun için önce görüşmeye davet edilmeniz gerekir. Görüş¬meye davet edilme ise, gönderdiğiniz özgeçmişin ilk elemeden geçmesi sonucu gerçekleşir. Bu nedenle özelliklerinizi özgeç¬mişinize etkili bir şekilde yansıtmak durumundasınız.
• Özgeçmi¬şinizde yanlış ve abartılı bilgilere hiç yer vermemelisiniz. Görüşme aşamasında veya daha sonra doğru olmayan bilgi¬lerin ortaya çıkmasının sizi çok zor durumda bırakabilir.
• Etkili özgeçmiş yazmak, başvurduğunuz pozisyon için uygun olduğunuz konusunda işvereni ikna etmek demektir. Bunun için önce kendinizin o pozisyon için ne kadar uygun olduğunuzu değerlendirmeniz gerekir. Eğer kendiniz o pozisyon için yeterli olduğunuza inanmıyorsanız, işvereni de ikna edemezsiniz. İlana başvururken belirtilen koşulları sağlayıp sağlamadığınızı göz önünde bulundurmalısınız.
• Özgeçmiş yaptığınız her şeyi anlatacağınız bir yazı değildir. Özgeçmişin amacı kendinizi işverene sunmaktır, işverene eski tecrübenizi ve onun şirketine neler katabileceğinizi göstermelidir. Öyle sunmalı ki, işveren sizinle görüşme yapmayı istesin.
• Özgeçmiş yazmanın değişmez formülleri yoktur. Özgeçmiş sizi yansıtır. İçerik ve biçim olarak tamamıyla sizin ürününüzdür. Önemli olan birtakım temel prensipleri anlamak ve yaratıcılığınızı da kullanarak hazırlayacağınız özgeçmiş yazı¬nızda bu temel prensiplerden yararlanmaktır. Önemli olan sizin beğendiğiniz işyerinin özgeçmişinizi beğenmesi ve sizi görüşmeye çağırmasıdır.
• Değerlerinizi analiz etmek etkili özgeçmiş yazımında önemli aşamalardan biridir. Ne tür bir işin size uygun olduğuna ve özgeçmişinizin nasıl olaca¬ğına bu yolla karar verebilirsiniz. Yöntemlerden biri, güçlü olduğunuz noktaları (eğitim, iş tecrübesi, yetenekler, hobiler, ilgi alanları) maddeler halinde sıralamak, daha sonra da yapmak istediğiniz tür işleri sıralayarak güçlü olduğunuz nokta¬lara uygun işler seçmektir.
• İdeal ola¬rak, her başvurulan pozisyon için; firma kültürünü, iş tanı¬mını ve iş niteliklerini göz önünde bulundurarak ayrı bir öz¬geçmiş hazırlamanızda yarar vardır. Pratikte her pozisyon için ayrı bir özgeçmiş yazmak ola¬naklı olmayabilir. Ancak en azından birden fazla uzmanlık alanına sahip olan bireyler, her bir uzmanlık alanı ile ilgili niteliklerini ön plana çıkaran farklı özgeçmişler hazırlamalı¬dır. Aynı şekilde farklı pozisyonlar için (pazarlama, insan kaynakları vb.) “tip özgeçmişler” hazırlanabilir.
• İngilizce (yabancı dilde geçerli olan dildir) ve Türkçe olarak iki dilde de özgeçmiş hazırlamanızda fayda vardır. Özellikle İngilizce bilgisi isteyen işyerlerine İngilizce özgeçmişinizi yollamanızda fayda vardır. İngilizcenin gerekli olmadığı yerlerde ise Türkçe olanı yollamanız yeterli olacaktır. İngilizceniz yeterli değilse yabancı dilde bir özgeçmiş hazırlamamayı tercih etmelisiniz, yanlışlarla dolu bir özgeçmiş yazmaktan daha doğru bir karar olacaktır.
• Özgeçmişinizi; ilana başvururken, ilan olmadan iş olanağı bulabileceğiniz firmalara, iş aradığınızı söylediğiniz arkadaşlarınıza, İK firmalarına ve İK internet sitelerine yollayabilirsiniz.
• ÖZGEÇMİŞ ÇEŞİTLERİ
• Zaman Sıralı Özgeçmiş: Bu tür özgeçmişlerde iş deneyimi, eğitim vb. bilgiler, tarih sırası ile sondan başlayarak yazılır. Böylece okuyanın sizin gelişiminizi görmesi mümkün olur. Zaman sıralı yöntemi şu durumlarda tercih edilmelidir:
? Çok fazla iş deneyimine sahip değilseniz bu yöntem yararlı olur. Bütün deneyimleri alt alta yazmak okuyanın kafasını karıştırır.
? İş geçmişinizde zaman aralıkları yoksa bu yöntem ter¬cih edilebilir, çünkü bu tip özgeçmişte boşluklar hemen görül¬ür, hiç boşluk olmaması bir avantajdır.
? Hep aynı tür iş grubunda çalıştıysanız zaman sıralıyı ter¬cih edebilirsiniz, çünkü tüm iş gelişiminiz bir bakışta görülür. İstikrarlı bir iş geçmişiniz olduğu mesajı verilir.
? Son iş deneyimine daha fazla yer ayırmak gerekir. Çünkü en son kazanılan deneyim, yeni işe en kolay aktarılabilecek deneyimdir. Bununla birlikte da¬ha önceki iş deneyimlerinizden başvurduğunuz pozisyonla en çok ilgili olanlarına, diğerlerine nazaran daha fazla yer ayırmanız gerekir.
? İşverenin daha çok tercih ettiği yöntemdir.
• İşlevsel Özgeçmiş: İşlevsel formatta hazırlanmış özgeçmişlerde, tecrübeniz belirli yetenek ya da işlevlere göre gruplandırılır. İşlevsel özgeçmişin özellikleri ve tercih edildiği durumlar:
? İşlevsel özgeçmişlerde o güne kadarki iş deneyimleri, uzmanlık alanlarına göre belirli gruplar (Örneğin, pazarlama, insan kaynakları, halkla ilişkiler vb.) altında toplanarak yazılır. Her gruba yazılanları kendi içinde sondan başlayarak tarih sırasına koymak mümkündür. Çalışılan işyerleri, tüm grupların altında topluca gösterilir. Ancak bu özgeçmişten hangi deneyimin hangi işyerinde kazanıldığı açıkça görülmez.
? Bu tür özgeçmişler, çok uzun iş deneyimi olup, farklı alanlarda deneyim kazanmış kişilerce tercih edilebilir. Çünkü iş deneyimini birbirleri ile ilgili gruplar altında toplamak, değerlendirenin deneyimleri daha kolay algılamasını sağlar.
? Uzun süre çalışmaya ara verenler, ya da çok sık iş değişti¬renler için yararlı olabilir; dikkati tarihlerden çok tecrübelere çeker.
? Sadece başvurulan pozisyon ile ilgili yapılanlara yer verilebilir. Böylece işverene başvurulan pozisyon ile ilgili özelliklerin bilindiği mesajı verilmiş olur, ayrıca ilgisiz deneyim ve eğitimlerle değerlendirenin kafası karıştırılmaz.
? İşveren tarafından pek tercih edilmez.
• ÖZGEÇMİŞ BİÇİMİ
Özgeçmiş sizin aynanızdır. Bu nedenle sadece içeriğe de¬ğil, aynı zamanda biçim ve formatla ilgili tüm detaylara önem vermelisiniz. Biçim ile ilgili dikkat etmeniz gereken noktalar:
• İşverenler iki tür okuma yaparlar. Özgeçmişiniz bu ikisine de uygun olmalıdır. Birinci tür okuma taramadır. Burada eğitim, iş tecrübesi, yabancı dil gibi bilgiler taranır. Özgeçmişiniz tarama sırasında bu bilgileri iyi verebilmelidir. İkinci tür okumada ise daha detaya inilir ve yaptıklarınız, başarılarınız incelenir. Bunla¬rın da dikkati çekmesini sağlamalısınız.
• Özgeçmişi çok uzun yazmak doğru değildir. 1 ya da 2 sayfa yazmak tercih edilmelidir. Çoğu işverenler 1 sayfayı tercih ederler. Birden fazla sayfa kullanıldıysa en önemli bilgileri ilk sayfaya yazmak doğru olur.
• Özgeçmiş bilgisayar ortamında yazmalı, el yazısından kaçınılmalıdır.
• Özgeçmişinizi hazırlarken, okunaklı bir yazı karakteri ve punto seçmelisiniz. Çok büyük puntolar yerinizi daraltacak, çok küçük olanlar ise okumayı güçleştire¬cektir. Özgeçmişlerde genellikle 11-12 punto kullanıl¬maktadır. Özgeçmişlerde çok sayıda karakter kullan¬mak, okuyucunun dikkatini dağıtabilmektedir. En çok Helvetica (12 ve 11 punto), Times (12 punto) ve NewYork (11 ve 10 punto) gibi yazı karakterleri tercih edilir.
• Özgeçmişinizin genel görünümü, kuvvetli bir etki yaratabilme¬lidir. Öncelikle kağıdınız temiz ve lekesiz olmalıdır. Örneğin ka¬ğıdın üzerinde tippex izleri görülmemelidir. Ayrıca yazılar net, sıkıştırılmamış ve okuması kolay olmalı, kesinlikle hiçbir yazım hatası olmamalıdır. Kağıdın bütünü iyi kullanılmalı, konu grup¬lamaları yapılmalı ve başlıklar öne çıkarılmalıdır.
• Eğer başvurduğunuz pozisyon için fi¬ziksel görünümünüz önem taşıyorsa ya da iş duyuru¬sunda fotoğraflı özgeçmiş istenmiş ise, özgeçmişinize fotoğrafınız eklemeniz gerekir. Fakat gerekmediği durumlarda fotoğraf koymayabilirsiniz. Fotoğrafınız; asık-aşırı gülen-doğal olmayan yüz, bezgin ve çökmüş bir ifade, aşırı saç yapımı ve makyaj vb. hataları içeren bir fotoğraf ise, yarardan çok zarar getirir. Eğer fotoğraf koyma¬nız gerekiyorsa da, doğal ifadenizi yansıtan kaliteli bir fotoğrafınızı tercih etmelisiniz.
• ÖZGEÇMİŞ BÖLÜMLERİ
• İletişim Bilgileri: Bu bölümde yazılanlar, özgeçmişinizin en önemli bilgileridir. İnsanlar sizinle bu bilgiler vasıtasıyla ilişki kurarlar. Bu bölü¬me çok önem verilmelidir.
İletişim bilgileri genellikle sayfanın üst ortasına yazılır. İs¬min büyük harflerle ve diğer iletişim bilgilerine nazaran daha büyük karakterlerle yazılması, ilk bakışta göze çarpma¬sını sağlar. İletişim bilgilerinin sola yanaşık yazılması duru¬munda, özgeçmişiniz dosyalanınca okunması güç olabilir.
Telefon numaranızı adresten daha yukarıya yazın. Arayacakları zaman ilk kullanacakları telefon numarasıdır. Belirttiğiniz telefonlar ulaşılabilir telefon¬lar olmalıdır. Mümkünse ev, iş ya da cep telefonunuzu yazın.
Telefon bilginizin altına adresinizi yazabilirsiniz. Adres bilgilerini yazarken "isim, adres, tel." gibi başlıklar atmanıza gerek yoktur.
Size ulaşmalarını sağlayacak bir diğer önemli iletişim bilgisi mail adresidir. E-mail adresinizi verirken adresin yabancı ve anlamsız kelimeler içermemesine dikkat etmelisiniz (Örneğin kurtkedisi@yahoo.com gibi). En uygun mail adresi isim ve soy isminizden oluşan mail adresidir.
• Eğitim: İş deneyiminiz hiç yoksa veya çok az ise özgeçmişinize eğitiminizle devam etmeniz uygun olur. İş deneyimi uzun olan kişilerin, önce iş deneyimlerini belirtmelerinde yarar vardır. Çünkü belirli bir süre sonra deneyim, eğitimin önüne geçmektedir.
Yeni mezunsanız ya da fazla iş tecrübeniz yoksa okul bilgileriniz uzun tutabilir; lise, üniversite ve varsa yüksek lisans ve doktora çalışmalarınızı yazabilirsiniz. İş tecrübeniz çok fazla ise ve üniversite mezunuysanız liseyi yazıp yazmamak size bağlıdır. Özellikli bir durum yoksa ilk ve ortaokulları yazmak doğru değildir.
Okul eğitimlerine aşağıdaki bilgileri verebilirsiniz:
? Mezuniyet yılı (eğitime ara vermemiş ve normal süresinde mezun olmuşsanız giriş yıllarını da yazmanız önerilir)
? Okulun adı ve yeri (okulun adından anlaşılıyor veya bilinen bir okul ise yerini yazmaya gerek yoktur)
? Bölümü
? Mezuniyet derecesi (İyi bir derece ile mezun olmuşsanız)
Eğitim bölümüne; okul eğitimleri, kurslar, seminerler, tez ve proje çalışmaları, burs ya da ödüller yazılabilir. Eğer öğrenciyseniz ya da yeni mezunsanız aldığınız dersler, başvurduğunuz işyerinin ilgisini çekecek ve size avantaj kazandıracak derslerse yazabilirsiniz.
Katıldığınız kurs ve seminerlerde aşağıdaki bilgileri verebilirsiniz:
? Kurs/seminerin konusu
? Kurs/semineri veren kurum veya kuruluşun adı ve yeri
? Kurs/semineri bitirme tarihi
? Kurs/Seminerin süresi
• İş Deneyimi: Eğer yeni mezun değilseniz özgeçmişinizin en önemli bölümüdür. İnsan Kaynakları yöneticileri gelecek performansı anla¬manın en iyi yollarından birinin geçmiş performansı incelemek olduğuna inanırlar. Bu nedenle bu bölümde dikkat edeceği¬niz çok fazla detay vardır.
İş deneyimi yazılırken aşağıdaki bilgilere yer verilir:
? Çalışma tarihleri (ay ve yıl olarak)
? Pozisyonun adı (görev ünvanı)
? Firmanın adı ve yeri (firma adresine gerek yoktur, şehri belirtmek yeterlidir)
? Pozisyondaki başarılar
İlk 3 bilgiyi yazmanız işvereninize iş deneyiminiz hakkında bilgi vermesi açısından önemlidir ve yazılmalıdır. Pozisyon başarıları ise zorunlu değildir. Fakat önceki işinizdeki başarılarınız işverenin en çok ilgisi¬ni çeken ve işe uygunluğunuz yönünde en etkili bölüm olabilir.
İş deneyimlerini yazarken, pozisyonun altına "sorumluluk¬lar", "iş tanımı" gibi bir başlık atıp pozisyonun kapsamındaki görevlerinizi belirtmenize gerek yoktur.
Yeni mezun adaylar, staj ve öğrencilikleri sırasında yap¬tıkları yarı zamanlı (Part-time) işleri bu bölüme yazabilirler. Uzun iş dene¬yimlerine sahip kişilerin ise bu tür çalışmalarını belirtmelerine gerek yoktur. İş deneyimlerinizde kısa süreli ve yarı zamanlı olanlardan başlayarak elemeler yapabilirsiniz. Yani başvurduğunuz yerin gereksinimi olan yete¬nek ve kaliteleri geliştirmenizi sağlamış deneyimlerinizi öncelikli yazabilirsiniz.
İş deneyimlerinizi ters tarih sırası ile yazıyorsanız, en son işinize en fazla yeri ayı¬rın, çünkü işveren en çok son iş deneyiminize ilgi gösterir. Eğer kısa süreli işlerde çalışmış iseniz, bunları ya hiç belirtmeyin ya da süreli olduğunu belirtin.
"İşten ayrılma nedeni" ve "en son alınan ücret" gibi bilgilere yer vermeyin. Bu bilgiler ilk görüşmede verilebilecek bilgilerdendir. Özgeçmişte bu bilgileri vermenin gereği yoktur.
• Yabancı Dil: Özgeçmişinize yabancı dil bilme durumunuzu yazarken, sadece bildiğiniz yabancı dili yazmanız yetmez. O dili ne düzeyde bildiğinizi de göstermeniz gerekir.
Dilinizin derecesini yazarken:
? Yabancı dille eğitim yapan bir kurumdan mezun olduysa¬nız, diliniz için "çok iyi" dediğinizde bunu yeteri kadar desteklemiş olursunuz.
? Bir kursa giderek dil öğrendiyseniz, derecenizi yazdıktan sonra, gittiğiniz kursu, hangi yıllarda gittiğinizi, ne süre ve sıklıkta gittiğinizi yazın.
? Bir gazete ilanına cevap veriyorsanız, eğer durumunuz uyuyorsa ilandaki terminolojiyi kullanın. Yani, ilanda akıcı İngilizce isteniyor ve sizin durumunuz buna uyuyorsa, ay¬nı terimi kullanabilirsiniz.
Dil bilginizin derecesini abartmayın. Eğer bilginizi gerçeğin üzerinde gösterirseniz sözlü ya da yazılı bir sınava tabi tutuldu¬ğunuzda zor durumda kalırsınız.
• Bilgisayar: Yabancı dilde olduğu gibi, bilişim teknolojisine ait tüm konularla ilgili bilgi düzeyinizi ve bu teknolojileri kullanma derecenizi özgeçmişinize yansıtmak zorundasınız. Bu programları tanınmış bir sertifika programı ile öğrenmişseniz programın adını, tarihini ve aldığınız dereceyi belirtmeniz yazdığınız bilgileri destekler.
• Kişisel Bilgiler: Bu bölüme işveren açısından önem taşıyabilecek kişisel bilgileriniz yazılır. Örneğin; doğum tarihi, doğum yeri, me¬deni durum, askerlik durumu, fiziksel özellikler, sağlık duru¬mu vb. Ancak bu bilgilerin hepsini değil, iş duyurusundan veya bir başka şekilde, işveren için önem taşıyabileceğini anladığınız bilgileri yazmanız gerekir.
Fiziksel özellikler, eğer mankenlik ya da özel koruma gibi bir işe başvurmuyorsanız gerekmez.
Çok gerekli olmadıkça medeni halin yazılmasının pek faydası yoktur. Sizin evli, boşanmış, dul gibi terimlerle medeni halinizi tanımlamanız avantajdan çok dezavantaj getirebilir.
Doğum tarihi genellikle yazılabilir, ancak yaşınızı değil do¬ğum tarihinizi yazın.
Kişisel bilgilere özgeçmişte, pozisyon için önem dere¬cesine göre yer verilir. Örneğin güvenlik görevlisi ya da manken aranıyorsa bu bilgileri üste yazabilirsiniz. Diğer durumlarda altta yer alabilir.
• Hobiler / Aktiviteler: İlgilendiğiniz hobi ve aktiviteler as¬lında, kişilik özelliklerinizin ve yaşam felsefenizin yansıma¬larıdır. Özgeçmişinizi inceleyen kişi, boş za¬manlarınızı değerlendirirken uğraştığınız hobi ve aktiviteler¬den, sizin kişilik özellikleriniz hakkında çok önemli ipuçları çıkarabilir.
Eğer başvurduğunuz pozisyonun gerektirdiği yetkin¬likleri ve kişilik özelliklerini doğru yorumlamış ve uğraştığı¬nız hobiler aktivitelerin bu özellikleri destekleyeceğini düşünü¬yorsanız bunları yazmanızda yarar vardır. Aksi durumda hiç yazmamanız önerilir. Böylece özgeçmişi değerlendirenlerin de kafasını karıştırmamış olursunuz.
Hobi ve aktivitelerinizi yazmış olmak için yazmayın. Genellikle "müzik dinlerim, sinemaya giderim, kitap okurum" gibi ifadeler kullanılır. Bu sıradan ifadelerden kaçının. Özgeçmişinize yazdığınız hobi ve aktiviteler, sizi diğer adaylardan ayırt edici nitelikte olmalıdır (Örneğin, "spor yaparım" ile "5 yıl lisanslı olarak voley¬bol oynadım, şu anda da devam ediyorum")
• Üye Olunan Dernek/Kuruluşlar: Bireylerin kar amacı gütmeyen organizasyonlara üyeliğinin özgeçmişte belirtilmesi zorunlu değildir. Bu tür üyelikle¬rin belirtilmesinin bazı yararları olabileceği gibi bazı sakın¬caları da olabilir. Özgeçmişinize yazılan her bilgiden işvere¬ninizin sizin hakkınızda değerlendirme yaparken yararlanabile¬ceğini düşünerek hareket etmelisiniz. Bu yüzden işle doğrudan ilgisi olmayan, işin yapılmasına katkıda bulunmayan veya iş için bulunması gereken niteliklerin sizde bulunduğu konusunda işverene bir fikir vermeyen üyeliklerin özgeçmişte belirtilmemesi önerilir.
Eğer dernek/kuruluşlara üyeliğiniz, başvurduğunuz po¬zisyon için değerlendirilmenizde bir katkı sağlayacaksa, bunu belirtmekte yarar vardır. Örneğin, mesleki kuruluşlara üyelik bu çerçevede değerlendirilebilir. Yine dışa dönük ve güçlü bir iletişimi gerektiren pozisyonlar için, bu tür özellik¬leri ön plana çıkaran üyelikler, bireyin değerlendirilmesinde önem taşıyabilir.
• İş / Kariyer Hedefi: Kariyer hedefini özgeçmişte belirtmenin hem avantajları hem de dezavantajları vardır. Eğer kariyer hedefinizi çok net olarak tanımlamışsanız ve başvurduğunuz pozisyon da bu hedefe uygun ise, kariyer hedefinizi özgeç¬mişte belirtmeniz yarar sağlayabilir. Kuşkusuz tüm özgeçmi¬şinizi de bu hedef doğrultusunda oluşturmanız gerekir(Eğitim, önceki iş deneyimleriniz, hobileriniz vb.). Böy¬lece işverene "ben ne olduğumu ve ne istediğimi biliyorum" mesajını vermiş ve özgeçmişinizi oldukça etkili hale getirmiş olursunuz.
Başvurduğunuz pozisyon, kariyer hedefleriniz ile çok uyum sağlamıyorsa, pozisyona uygun gerçek olmayan kari¬yer hedefleri yazmak yerine özgeçmişinizde bu konuya hiç yer vermemek daha uygun olabilir.
Eğer çok belirlenmiş bir kariyer hedefi yazarsanız, işverene sizi benzer bir alanda ya da tamamen farklı bir alanda değerlendirme fırsatı vermemiş olursunuz. Bu çok önemlidir, çünkü bazen hiç aklınıza gelmeyecek bir pozisyon önerisiyle karşılaşabilirsiniz.
Kalıplaşmış ifadelerden kaçınmalısınız. İşverenin önüne gelen “ Eğitimimi ve yeteneklerimi en iyi şekilde kullanabileceğim… gelecek vaat eden bir pozisyon” gibi sık rastlanan ifadeler özgeçmişinizin etkisini azaltır.
Özelliklerinizin, kariyer hedefinizin ve baş¬vurduğunuz pozisyonun birbirleri ile uyumlu olduğunu dü¬şünüyor ve pozisyona özgü bir özgeçmiş hazırlıyorsanız, ka¬riyer hedefinizi belirtmeniz özgeçmişinize çok güçlü bir etki sağlar. Özellikler, kariyer hedefi ve başvurulan pozisyon arasındaki uyum genellikle zor oluşturulduğu için kariyer hedefinizi özgeçmişinize yazmamanız daha doğru olur. Mutlaka yazmak istiyorsanız ön yazıya yazmanız daha iyidir. Böylelikle her iş yerine göre yazabilir ve esnekliği korumuş olursunuz.
• Referanslar: İşverenler, sizin esas olarak hakkınızda iyi şeyler söyleyecek kişileri referans olarak verdiğinizi bilirler. Yazacağınız bu kişiler hiç adı duyulmamış ve etkili görevlerde olan kişiler değilse yazma¬nın bir faydası yoktur. Ama yazdığınız kişiler iş dünyasında adından çok söz edilen, önde gelen kişilerse onları yazmanın etkisi büyüktür.
Referans olarak belirttiğiniz kişiler, kişilik özelliklerinizi ya da çalışma şeklinizi yakından biliyor olmalıdırlar. Özellikle eski işyerlerinizden verebileceğiniz referanslar bu açıdan etkili olabilir.
Referanslar genellikle firmalarca, işe alımın daha sonraki aşamalarında dikkate alınırlar. Bu yüzden referanslarınız öz¬geçmişinizi etkili hale getirmiyor ise bu aşamada belirtmemeniz önerilir. "Referanslar iste¬nildiğinde verilecektir" gibi bir ifade de kullanmanız gereksizdir.
Referansları yazacaksanız, genelde 3 tane referans yeterli¬dir. Listeye referansların adı, pozisyonunu, adres ve telefonu yazılmalıdır. Ayrıca bu kişileri referans olarak yazmadan önce onaylarını almalısınız.
• Ön Yazı: Ön yazı, sizi işverene tanıtan ve özgeçmiş kadar önemli bir araçtır. Bir sayfa olmalıdır. Ön yazınızın içeriğiyle özgeçmişinizi tamamlar nitelikte olması gerekir. Ön yazıda okuyanın ilgisini azaltmamak için mümkün oldukça konuyu dağıtmamanız gerekir. Ön yazınızın sayfa düzeni aşağıda belirtildiği gibi olmalıdır;
Hitap edilecek kişinin ismi belli ise; Sayın ……….(Ad/Soyad),
Hitap edilecek kişinin ismi belli değil ise; Sayın Yetkili
Birinci Paragraf
* Başvurduğunuz pozisyon ve nereden duyduğunuz.
* İşverene getirebileceğiniz faydaların toplandığı açıklamalar.
* Organizasyon ve başvurduğunuz pozisyonun hangi yönlerinin ilginizi çektiğini belirtin.
Orta Paragraf
* Özgeçmişinizi ve geçmiş tecrübelerinizi anlatın.
* Niteliklerinizi temalarla belgeleyin ve örnek kullanarak bazı önemli noktaları kanıtlayın.
* Paragrafları en önemlileri başta olacak şekilde düzenleyin.
Son Paragraf
* İlişikteki özgeçmişinizden bahsedin.
* Kendiniz hakkında daha fazla bilgi vermek için bir görüşme talebinde bulunun.
* Elektronik Posta (e-mail) adresinizle birlikte telefon numaranızı ve hangi saatlerde ulaşılabileceğinizi bildirin.
* İşverene teşekkür edin.
• ÖZGEÇMİŞİNİZİ YAZARKEN DİKKAT ETMENİZ GEREKEN ÖNEMLİ BİLGİLER
• Özgeçmişinizde olumsuz ifadeler kullanmayın.
• Herkesin kullandığı standart formu değil size uygun bir formu kullanın.
• Farklı özgeçmiş hazırlıyorum diye hiç anlaşılmayan bir form yaratmayın.
• Normal olarak 2 sayfayı geçmeyin, 1 sayfaya sığdırmaya çalışın.
• EI yazısıyla özgeçmiş yollamayın, bilgisayar kullanın.
• Kolayca okunabilen bir yazı karakteri ve punto seçin.
• Puntolarla oynayarak yazıya hareketlilik kazandırın.
• Kalın (bold) harfler kullanarak yazıya hareketlilik kazandırın.
• İşe ve firmaya uygun kağıt seçin.
• Temiz, karalama ve tippex izi olmayan özgeçmişler hazırlayın.
• Özgeçmişinizi ön yazısız yollamayın.
• Özgeçmişiniz, temiz ve düzenli olsun, yazım hatası yapmayın.
• Fotoğraf ya koymayın, ya da iyi bir fotoğrafınızı koyun.
• "Ben" ifadesini genellikle kullanmayın.
• Kelime ve cümle tekrarından kaçının.
• Abartılı şeyler yazmayın.
• İsim, adres, telefon, “resume”, özgeçmiş gibi başlıklar atmayın.
• İsim, adres ve telefonu sola değil ortaya yazın.
• Kağıdın en değerli üst bölümlerini en önemli bilgilerle doldurun.
• Bir özelliği yoksa ilk ve ortaokulunuzu yazmayın.
• İş tecrübeniz az ise eğitiminizi detaylı anlatın.
• İş tecrübenizi yazarken, iş tanımı vermeyin, başarılarınızı yazın.
• Başvurunuza yararı olmayacak en eski işyerlerinizi yazmayın.
• En son işinizi en başa yazın.
• En son işinize en büyük yeri ayırın.
• En önemli sorumluluğunuza en fazla yeri ayırın.
• İşten ayrılma nedeninizi yazmayın.
• Eski işyerlerinizi abartmayın, eleştirmeyin.
• Anlamını bilmediğiniz hiçbir şeyi yazmayın.
• Sıradan hobiler, aktiviteler değil, somut ve sizi güç¬lü kılacak şeyleri yazın.
• Gerçek olmayan hiçbir şey yazmayın.
• Yabancı dil bilginizi somut olarak tanımlayın ve abartmayın.
• Çok kesin sınırları olan bir kariyer hedefiniz yoksa yazmayın.
• Kişisel bilgiler bölümüne gereksiz, fazla özel bilgiler yazmayın.
• "Referanslar istenirse verilecektir" ibaresini kullanmayın.
• Tarih yazmayın ve imza atmayın.
KAYNAKLAR:
* Bobbi Linkemer, Etkili Özgeçmiş Yazma Teknikleri, Rota Yayınları, 1993, İstanbul
* Cemal Engin, Kariyerinize Yön Vermek, Optimist yayınları, 2008, İstanbul
* Cemil Özden, Kariyer Planlaması ve Yönetimi, Ödül Yayınları, 2008, İstanbul
* Suat Soysal, İş Ararken, Remzi Kitapevi, 2006, İstanbul
Hazırlayan : Bahar Kaygusuz
Yorumlar
Yorum Gönder